Konya’da, Selçuk Üniversitesi (SÜ) bünyesinde oluşturulan çalışma ve araştırma ekibi tarafından, eş zamanlı kanser teşhisi üzerine hızlı sonuç veren yeni bir teknik geliştirildi.
SÜ Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi, araştırma ekibinin lideri Prof. Dr. Hamdi Şükür Kılıç, gazetecilere yaptığı açıklamada, gelişmiş ülkelerde insanların yüzde 4-6’sının her yıl kanser tedavisi gördüğünü söyledi.
Cerrahi prosedürün kanser tedavisinde kullanılan en uygun yollardan biri olduğunu lakin bu sistemde birtakım olumsuz durumların kelam konusu olabildiğini belirten Kılıç, şöyle devam etti:
“Cerrahların, kanserli ile normal doku arasında bulunan sınır bölgeyi net bir şekilde henüz görememeleri nedeniyle cerrahi müdahale sonrasında kanserli dokunun bir kısmının vücutta kalması, istenmeyen ama kaçınılmaz bir durum ortaya koyuyor. Eğer cerrah, dokunun normal ya da kanserli olduğundan emin değilse doku patolojiye test için gönderiliyor. Yapılan patolojik test 20-30 dakika zaman alıyor, çoğunlukla bu süre uzuyor ve süre boyunca hasta anestezi altında tutuluyor.”
Cerrahinin kozmetik başarısı ve işlevselliğinin kanserli olmayan dokunun en az seviyede kesilmesine bağlı olduğunu lisana getiren Kılıç, şunları söyledi:
“Elde edilen bilgi birikimi ve mevcut onkolojik cerrahi teknikler, sık sık yetersiz kalmaktadır ve göğüs kanseri hastalarının yüzde 20 oranı cerrahi müdahale sonrası kalan malignant dokunun temizlenmesi için ekstra cerrahi sürece ihtiyaç duymaktadır. Bu durum kalan kanserli dokunun birçok kanser durumunda en kıymetli prognostik faktörlerden birisi olması nedeniyle değerlidir. Buna ek olarak yumuşak doku tümörü yahut kolon kanseri üzere durumlarda cerrahi müdahale ile kesit alma imkansız bir durumdur. Münasebetiyle ikincil tümör oluşumunu ortadan kaldıracak uygun ek yolların gerekli olduğu düşünülüyor.”
Ar-Ge çalışmaları tamamlandı
Kılıç, mevcut kanser teşhis tekniklerinin oldukça geliştirilmiş olmasına rağmen, cerrahi sınırların yeterince hassas şekilde belirlenmesinin zorluğu nedeniyle yeni tekniklerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğunu dile getirerek şöyle konuştu:
“SÜ kümesi tarafından Ar-Ge çalışmaları tamamlanan ve literatüre kazandırılan çalışmalarla cerrahi operasyon esnasında eşzamanlı teşhis gerçekleştirmek üzere yeni ve süratli bir formül geliştirilmiştir. Bu teknikte laser demeti biyolojik doku üzerine odaklandığında, biyolojik moleküllerden ibaret bir plazma demeti oluşturur ve bu plazma demeti, yüksek çözünürlüklü bir kütle spektrometresinin etkileşme bölgesine pompalanır, tahlil edilir. Bütün biyolojik moleküllerin laser radyasyonuna maruz kalmaları durumunda çok misal bir fragmentasyon desenine sahip olmalarına karşın, temel kütle bileşenlerinin yoğunlukları katiyetle çok farklıdır. Görünen, dokunun bariz parmak izi olarak kullanılabiliyor ve özel istatistik tekniklerle dokular ortasındaki temel farklar ortaya konulabiliyor.”
Yeni yöntemle sağlıklı doku ile kanserli doku ve diğer doku tipleri arasındaki farkların laser desorpsiyon kütle spektroskopi kullanılarak ortaya çıkarıldığını anlatan Kılıç, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu teknik, cerrahların tümör ve sağlıklı doku ortasında kalan hudut dokuyu bariz bir halde ayırt etmelerine imkan sağlayacak ve ek cerrahi operasyon ihtiyaçlarını büyük ölçüde azaltacaktır. SÜ araştırma kümesi tarafından gerçekleştirilen bu çalışmalarla dünyada şimdi bulunmayan bir prosedür geliştirildi. Teknolojisi geliştirilip prototipi üretilerek gerekli patent çalışmalarının tamamlanması planlanıyor.”
Yöntemin dünyaya pazarlanması hedefleniyor
Kılıç, yeni kanser teşhis yönteminin hızlı ve güvenilir olduğuna işaret ederek şunları kaydetti:
“Her klinikte kullanılabilecek, yeni, ileri teknoloji eseri olan bu sistemin bütün dünyaya yerli, ulusal, ileri teknoloji eseri olarak pazarlanması hedefleniyor. Geliştirilen teknikle hasta bedeninde rastgele bir kesiye sebebiyet vermeden, kanamanın gerçekleşmesine sebep olmadan, hastadan modül almadan, akciğer, böbrek, karaciğer, göğüs ve ana damarlar üzere hassas organlarda yaralanmaya sebebiyet vermeden teşhis yapılabilecek. Bilhassa ciğerlerden modül alınması süreçleri dikkate alınacak olursa hastaya narkoz verilmeksizin, patolojik modül alınmasının ne kadar ızdırap verici bir süreç olduğu gerçeğinden hareketle beyinden kesim alınmasının çok sıkıntı ve riskli olduğu göz önüne alınacak olursa hasta üzerinde rastgele bir yaralanmaya, kesiğe ve kanamaya meydan vermeksizin gerçekleştirilebilecek bir sağlam ve süratli teşhis sürecinin bu alanda gerçek bir dönüm noktası olduğu tartışılmaz bir gerçektir.”
Araştırma ve çalışma takımında yeni tekniğe en büyük katkıyı Dr. Yasemin Gündoğdu’nun hazırladığı doktora teziyle sunduğunu aktaran Kılıç, patolojik numune hazırlanması ve sonuçlar ışığında ekibin yönlendirilmesini Doç. Dr. Pınar Karabağlı’nın, numune sağlanması ve bilgi tahlillerini Prof. Dr. Hüsnü Alptekin’in yaptığını söz etti.
